CHA GIÀU, CHA NGHÈO -Tác giả: (Robert Toru Kiyosaki)[Tóm tắt sách]
- Tác giả: Robert Toru Kiyosaki là nhà đầu tư và doanh nhân người Mỹ. Ông là tác giả chuyên viết sách về phát triển con người, diễn giả tạo động lực và cũng là nhà bình luận tài chính. Rich dad (Cha giàu) đã trở thành một thương hiệu nổi tiếng khắp thế giới.
Mục lục[ẩn/hiện]
[2.]Bài học thứ nhất: Người giàu không làm việc để kiếm tiền, họ bắt tiền làm việc cho họ
[3] Bài học thứ hai: Tại sao người giàu phải học về tài chính
[4] Bài học thứ ba: Người giàu quan tâm đến việc kinh doanh của chính mình
[5]. Bài học thứ tư: Người giàu thông minh về tài chính và thành lập công ty
[6].Bài học thứ năm: Người giàu tạo ra tiền
[7].Bài học thứ sáu: Người giàu làm việc để học chứ không làm việc để kiếm tiền
[8]. Bài học thứ bảy: Người giàu phải biết vượt qua chướng ngại vật
[9].Bài học thứ tám: Hãy khởi đầu bằng 10 bước
[10]. Hãy hành động
[1].Cha giàu, cha nghèo
Tác giả có hai
người cha, một người cha ruột và một người cha nuôi. Người cha nuôi này là cha
ruột của Mike, người bạn thân của tác giả. Hai người đều thành công trong lĩnh
vực của mình. Họ cùng có tính cách mạnh mẽ và ảnh hưởng đến người khác. Nhưng cả
hai khác nhau hoàn toàn về những gì liên quan đến tiền.
Trong khi người
cha ruột cho rằng “đam mê tiền bạc là nguồn gốc của tội lỗi” và
không quan tâm đến tiền thì người cha nuôi lại nghĩ rằng “thiếu hụt tiền
bạc mới là nguồn gốc của những điều xấu” và cho rằng tiền chính là quyền
lực. Nguồn thu nhập chính yếu của người cha ruột đến từ công việc. Sau khi trả
thuế và chi trả các hóa đơn đúng hạn, ông tiết kiệm để tích lũy.
Còn người cha
nuôi kiếm được rất nhiều tiền từ các khoản đầu tư và luôn chi trả các hóa đơn
sau cùng. Câu nói cửa miệng của người cha ruột là: “Tôi không có khả
năng mua món đồ này”, trong khi đó người cha nuôi sẽ tự hỏi mình: “Làm
sao tôi có thể mua được món đồ này?”
Người cha ruột
– vốn học giỏi và có bằng tiến sĩ – luôn khuyên nhủ tác giả cố gắng học hành, lấy
bằng về luật, kế toán hay thạc sĩ quản trị kinh doanh để có thể kiếm được công
việc tốt, lương cao. Người cha nuôi – vốn chưa học xong lớp Tám – khuyến khích
tác giả học để thông minh hơn về tài chính, biết cách vận hành của tiền bạc để
bắt tiền bạc làm việc cho mình và trở nên giàu có.
Tác giả gọi người
cha ruột là cha nghèo, còn người cha nuôi là cha giàu. Năm chín tuổi, tác giả
đã quyết định học về tiền bạc và những bài học làm giàu từ người cha giàu.
[2].Bài học thứ nhất: Người giàu không làm việc
để kiếm tiền, họ bắt tiền làm việc cho họ
Người cha giàu
dạy tác giả những bài học làm giàu bằng cách thuê ông làm việc vào các chiều thứ
bảy với giá 10 xu/giờ – mức giá khá thấp vào năm 1956. Sau một thời gian làm việc
cực nhọc, tác giả đã gặp cha giàu để đòi tăng lương. Sự ấm ức của tác giả vì
cho rằng bị trả mức lương thấp được người cha giàu ví như “cú xô đẩy” của cuộc
đời.
Theo cha giàu
thì cuộc đời luôn xô đẩy chúng ta. Một số người sẽ bỏ cuộc; một số sẽ chiến đấu
chống lại sự xô đẩy đó bằng cách “gây chiến” với ông chủ, với công việc hay thậm
chí với vợ hoặc chồng mình; chỉ một số rút ra được những bài học từ cuộc đời và
tiếp tục tiến về phía trước.
Tiếp đó, cha
giàu dạy cho tác giả bài học về người nghèo và tiền. Người nghèo suốt đời làm
việc vì tiền bạc mà không biết rõ mục đích gì, và khi kiếm ra nhiều tiền thì họ
lại mắc nợ nhiều hơn. Người nghèo bị kiểm soát bởi hai thứ cảm xúc: sợ hãi và
khát khao. Sự sợ hãi vì không có tiền buộc họ phải làm việc, và khi nhận được
lương thì họ lại mong muốn những thứ mà họ có thể mua được. Khi đó cuộc đời của
họ bị “bẫy” vào một vòng luẩn quẩn: thức dậy, đi làm, trả hóa đơn rồi lại thức
đậy, đi làm và trả hóa đơn. Cứ thế, vòng luẩn quẩn đó buộc chặt thời gian vào
tâm trí của người nghèo.
Ngược lại, người
giàu không làm việc để kiếm tiền mà bắt tiền làm việc cho mình. Với mong muốn học
những bài học của người giàu, tác giả đã đồng ý làm việc không nhận lương từ
cha giàu. Sau vài tuần, được cha giàu đề nghị mức lương cao không tưởng, tác giả
vẫn giữ nguyên ý định làm việc để học cách làm giàu, chứ không phải làm việc để
kiếm tiền như cha nghèo và nhiều người khác đang làm.
Bài học quý giá
mà tác giả học được từ cha giàu chính là: hãy luôn suy nghĩ, quan sát để
tìm ra cơ hội làm ra tiền vốn luôn hiện hữu xung quanh chúng ta. Tuy vậy,
nhiều người nghèo không nhìn thấy những cơ hội này vì họ đang bận rộn kiếm tiền
cùng với sự đảm bảo trong công việc.
Nhờ áp dụng bài học
này, tác giả đã nhận diện được một cơ hội kinh doanh tốt. Tác giả xin lại ruột
của những cuốn truyện tranh nằm trong kế hoạch hủy bỏ của đại lý với cam kết
không bán lại số truyện này.
Sau đó, tác giả
đưa số truyện tranh này vào căn phòng trống của mẹ Mike và tạo ra một thư viện
cho các bạn nhỏ thuê đọc tại chỗ. Chỉ với 10 xu, thay vì chỉ mua được một cuốn
truyện, khách hàng của tác giả có thể đọc được năm, sáu cuốn. Điều quan trọng
là tác giả không phải làm việc mà thuê chị của Mike quản lý thư viện này. Từ
đó, tác giả và Mike, kiếm được 9,5 đô-la Mỹ một tuần.
Bằng việc kinh
doanh nho nhỏ này, tác giả đã trải nghiệm việc làm chủ tình trạng tài chính của
mình mà không phụ thuộc vào bất kỳ ông chủ nào. Tác giả đã học được bài học làm
giàu đầu tiên: không phải làm việc để kiếm tiền mà bắt tiền làm việc
cho mình.
[3].Bài học thứ hai: Tại sao người giàu phải
học về tài chính
Để làm giàu,
chúng ta phải học về tài chính để có kiến thức và biết cách chăm sóc, phát triển
cây tiền bạc của mình. Nhiều bài học thực tiễn cho thấy rằng: chúng ta kiếm được
bao nhiêu tiền không quan trọng bằng giữ được bao nhiêu tiền và làm cho chúng
sinh sôi nảy nở.
Quy tắc tài
chính học thứ nhất của người giàu đó là: chỉ mua tài sản chứ không mua
tiêu sản. Tài sản được cha giàu định nghĩa là những thứ tạo ra tiền cho
mình. Tiêu sản là những thứ lấy tiền của mình.
Hãy xem ví dụ
minh họa sau: một cái nhà được mua để kinh doanh cho thuê thì nó là tài sản,
nhưng cũng cái nhà đó nếu mua chỉ để ở thì nó là tiêu sản, vì người mua phải trả
tiền lần đầu và trả góp nhiều lần sau.
Đối với người mới
đi làm, mọi thu nhập – tiền lương của họ – được dùng trang trải các chi phí cuộc
sống như: thuế, tiền thuê nhà, thức ăn, quần áo, giải trí, đi lại… Họ hầu như
chưa có tài sản lẫn tiêu sản.
Đối với người
trung lưu, thu nhập – chính yếu vẫn là lương – cao hơn chi phí (bao gồm thuế,
tiền thuê nhà, thức ăn, quần áo, giải trí, đi lại, nợ ngân hàng, nợ thẻ tín dụng…)
Từ phần dư ra, họ mua các tiêu sản như nhà, xe và những thứ khác mà họ nghĩ là
tài sản.
Những chi phí cuộc
sống cộng với nợ do tiêu sản sinh ra tạo thành một gánh nặng thật sự đặt trên
vai những người trung lưu. Khi lương tăng lên, chi phí và gánh nặng tiêu sản của
họ cũng tăng theo. Họ rơi vào vòng luẩn quẩn: đi làm, nhận lương và trả nợ.
Suốt cuộc đời đi
làm của mình, người trung lưu không chỉ nuôi bản thân và gia đình, mà còn phải
“oằn lưng” thực hiện nghĩa vụ đóng thuế cho nhà nước, nuôi ngân hàng qua các
khoản lãi và làm giàu cho các ông chủ, cổ đông của công ty.
Người giàu hầu
như không có thu nhập từ lương. Thay vào đó họ có nguồn thu nhập từ các tài sản
mà họ đã đầu tư: lợi nhuận từ kinh doanh, tiền cho thuê, cổ tức, trái tức, tiền
lãi từ việc bán lại tài sản… Tổng các khoản thu nhập này cao hơn nhiều so với
chi phí của họ. Với số tiền chênh lệch, họ lại đầu tư vào tài sản. Những tài sản
họ mới đầu tư lại tiếp tục tạo ra tiền cho họ và cứ thế, tài sản của họ sinh
sôi nảy nở.
Người giàu chỉ mua tiêu sản, những đồ vật “xa
xỉ” sau khi dòng tiền của họ đã phát triển, khi họ đã cảm thấy đủ giàu và có
quyền hưởng thụ. Tuy vậy, số tiền mà họ bỏ ra để mua tiêu sản – những phần thưởng
cho thành quả – chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với số tiền họ đầu tư vào tài sản.
[4].Bài học thứ ba: Người giàu quan tâm đến
việc kinh doanh của chính mình
Nhiều người nhầm lẫn
giữa nghề nghiệp chuyên môn và kinh doanh.
Ray Kroc, chủ của
chuỗi nhà hàng McDonald’s – đã phân biệt rất rõ: bán nhượng quyền kinh doanh
hamburger chỉ là công việc chuyên môn, còn việc kinh doanh của ông chính là bất
động sản. Những địa điểm được ông chọn để mở cửa hàng McDonald’s luôn là những
nơi “đắc địa” và có giá trị tăng lên theo thời gian.
Thực ra, người
nghèo và trung lưu đang làm công việc chuyên môn chứ không phải làm kinh doanh.
Họ đang làm chuyên môn cho công việc kinh doanh của những ông chủ và góp phần
làm cho ông chủ giàu lên.
Bài học thứ ba
của cha giàu chính là: người giàu phải quan tâm đến đến việc kinh doanh
của chính mình, tức là phải xây dựng và luôn giữ cho cột tài sản vững chắc.
Bất cứ đồng nào được đưa vào tài sản đều phải trở thành một nhân công làm việc
cho người giàu.
Những tài sản
mà cha giàu và những người giàu khác thường hay sở hữu là: việc kinh doanh có
thể giao cho người khác quản lý để sinh lợi mà không cần đến sự có mặt của cha
giàu (nếu phải quản lý thì việc kinh doanh trở thành công việc), cổ phiếu, trái
phiếu, chứng chỉ quỹ, bất động sản có thể phát sinh thu nhập, bất cứ những thứ
gì có giá trị, có thể tăng giá và đã có sẵn trên thị trường.
[5].Bài học thứ tư: Người giàu thông minh về
tài chính và thành lập công ty
Người giàu
không cần phải học quá cao, nhưng cần thông minh về tài chính và hiểu rõ bốn vấn
đề sau:
- Hiểu
biết về kế toán, tài chính. Đó là khả năng đọc và hiểu những
báo cáo tài chính. Khả năng này giúp người giàu nhận biết mặt mạnh, mặt yếu
của bất kỳ công ty nào sau khi đọc báo cáo tài chính của công ty đó.
- Nắm
vững các chiến lược đầu tư. Đó là khả năng chọn tài sản có thể
sinh lợi và ra những quyết định đầu tư khôn ngoan.
- Hiểu
rõ về thị trường, tiếp thị. Người giàu nắm rõ quy luật cung cầu
để nhận diện các cơ hội kinh doanh cũng như kỹ năng về tiếp thị và bán
hàng.
- Hiểu
biết luật pháp. Người giàu thành lập công ty nhằm đạt được những
thuận lợi về thuế và bảo vệ tài sản của mình. Người nghèo và trung lưu kiếm
tiền, trả thuế rồi mới được dùng tiền. Người giàu – sở hữu công ty – thì
kiếm tiền, dùng tiền rồi mới trả thuế.
[6].Bài học thứ năm: Người giàu tạo ra tiền
Mọi người đều có
tài năng bẩm sinh, tuy vậy rất nhiều người đã không phát huy được tài năng đó
vì thiếu tự tin vào bản thân và sợ hãi.
Người thành
công là người không sợ thất bại và luôn chủ động tạo ra may mắn cho mình, chứ
không thụ động ngồi chờ cơ hội.
Tương tự, với
trí thông minh tài chính và tinh thần không sợ thất bại, người giàu chủ động
tìm cách tạo ra tiền cho mình.
Có hai dạng đầu tư
để tạo ra tiền:
- Dạng
thứ nhất là mua sản phẩm đầu tư trọn gói từ công ty trung gian, chẳng hạn
như công ty bất động sản, công ty môi giới chứng khoán…
- Dạng
thứ hai là mua từng phần và tự “ráp” lại. Đây là dạng của nhà đầu tư
chuyên nghiệp.
Để có thể trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp, ngoài bốn vấn
đề chính trong thông minh tài chính, người giàu cần phát triển ba kỹ năng sau
đây:
- Tìm
ra cơ hội mà người khác không nhìn thấy. Ví dụ, một căn nhà ọp
ẹp, cũ kỹ sẽ không được người bình thường chú ý. Nhưng bạn của tác giả đã
nhìn thấy đây là một cơ hội đầu tư tốt vì ngôi nhà cũ này nằm trên một miếng
đất lớn. Sau khi mua, người này phá sập ngôi nhà và chia đất thành nhiều
lô nhỏ để bán và kiếm lợi nhuận.
- Dùng
tiền người khác để kinh doanh. Tác giả tìm ra một căn hộ giá
khá tốt. Ông đặt cọc 1/10 giá mua và hẹn sẽ trả trong vòng 3 tháng. Chỉ
trong vòng 3 ngày, tác giả đã bán lại được căn nhà này và kiếm được lợi
nhuận lớn trên số vốn nhỏ đã bỏ ra đặt cọc.
- Chỉ
tuyển dụng, làm việc với người thông minh. Người giàu không phải
là người thông minh tuyệt đỉnh. Người giàu trở nên thông minh vì tuyển dụng
và làm việc với những người thông minh hơn mình.
[7].Bài học thứ sáu: Người giàu làm việc để học
chứ không làm việc để kiếm tiền
Những người
bình thường dựa vào chuyên môn nghề nghiệp và tinh thần làm việc chăm chỉ để kiếm
việc làm và thăng tiến. Những công việc mà họ tự hào thật ra chỉ đủ giúp họ khỏi
phá sản (Job – Just Over Broke), nhưng chúng sẽ giam họ trong vòng luẩn quẩn và
họ sẽ không bao giờ giàu lên nếu cứ tiếp tục bám lấy những công việc ổn định đó
của mình.
Nếu phải làm
việc, người giàu sẽ không làm để kiếm tiền mà nhắm đến những công việc giúp họ
học hỏi các kỹ năng cơ bản của thông minh tài chính – kế toán đầu tư, tiếp thị
và những hiểu biết về luật trong kinh doanh, đầu tư – cũng như những kỹ năng quản
lý chính để thành công – quản lý vòng quay tiền mặt, quản lý hệ thống, quản lý
nhân sự.
Một trong những
kỹ năng quan trọng trong thành công của người giàu đó là kỹ năng giao tiếp và
bán hàng. Tác giả đã làm đúng điều này. Ông xin vào Marine Coprs để học cách lãnh
đạo và quản lý một tổ chức, và làm việc cho Xerox Corps để học kỹ năng bán
hàng.
[8].Bài học thứ bảy: Người giàu phải biết vượt
qua chướng ngại vật
Có nhiều người
thông minh về tài chính nhưng không thể làm giàu mà vẫn mắc kẹt trong vòng luẩn
quẩn của người làm thuê. Đó là vì họ không vượt qua được năm chướng ngại sau:
- Lo
sợ bị mất tiền. Nỗi lo bị mất tiền là nỗi lo sợ có thật và hiện
hữu trong mỗi chúng ta. Những người quá lo sợ mất tiền chọn việc đi làm
thuê để suốt đời kẹt trong vòng luẩn quẩn. Những người ít lo sợ hơn thì chọn
lối đầu tư an toàn: học cách cân bằng đầu tư hoặc chọn những tài sản ít rủi
ro như trái phiếu. Chỉ những người can đảm và dám chấp nhận rủi ro – đã
tính toán trước – với những khoản đầu tư của mình mới có thể làm giàu một
cách nhanh chóng.
- Sự
hoài nghi. Trong mỗi chúng ta đều có một chú gà con – hoài
nghi và sợ hãi – trong tâm hồn. Chúng kêu lên thảng thốt “trời sắp sập” mỗi
khi chúng ta muốn làm điều gì đó mới mẻ, có tính bứt phá. Cha giàu dạy: “Hãy
rán con gà con ấy như ông Sanders đã làm.” Ở tuổi 66, ông Sanders
đã đi chào bán món gà rán của mình và bị từ chối 1.009 lần cho đến khi ông
thành công và trở thành triệu phú.
- Sự
lười biếng. Sự lười biếng ngự trị trong mỗi con người chúng
ta. Những người trông có vẻ bận rộn thật ra là đang lười biếng. Họ đang cố
gắng bận rộn để trốn chạy việc quan trọng nào đó. Để chữa bệnh lười biếng
trong việc làm giàu, chúngta cần có một chút lòng tham. Ít lòng tham thì
không đủ để chúng ta hành động. Lòng tham quá nhiều cũng không tốt.
- Thói
quen. Những thói quen, chứ không phải giáo dục, mới quyết định
cuộc sống của chúng ta. Người giàu cần có thói quen của người giàu. Thói
quen quan trọng của người giàu là trả cho mình đầu tiên, sau đó mới trả
cho người khác. Từ áp lực của chủ nợ, người giàu phải tìm cách kiếm tiền
trả cho họ.
- Tính
kiêu ngạo. Sự kiêu ngạo và tự cho rằng mình biết hết mọi thứ
đã làm cho nhiều người mất đi cơ hội làm giàu.
[9].Bài học thứ tám: Hãy khởi đầu bằng 10 bước
- Bước
1: Hãy xác định một mục tiêu lớn hơn thực tế khó khăn để giúp bản
thân luôn vượt qua và đạt mục tiêu của mình.
- Bước
2: Hãy lựa chọn được giàu có mỗi ngày. Hãy đầu tư vào việc học
trước khi bắt đầu làm giàu.
- Bước
3: Luôn giao tiếp và học hỏi. Chọn bạn cẩn thận.
- Bước
4: Nắm vững một công thức trước khi học công thức khác.
- Bước
5: Hãy trả cho bản thân mình đầu tiên. Trong trường hợp bị áp lực
về tài chính, hãy cố gắng tìm cách làm ra tiền mới để trả nợ. Không bao giờ
được đụng đến tài sản.
- Bước
6: Chỉ sử dụng những người môi giới giỏi và trả cho họ xứng đáng.
- Bước
7: Luôn quan tâm đến tiền lời từ đầu tư (ROI – Return On
Investment) và những kết quả khác.
- Bước
8: Luôn nhớ rằng tài sản sẽ giúp chúng ta mua được những vật dụng
và đồ dùng cao cấp. Hãy mua tài sản trước.
- Bước
9: Khi làm việc gì đó, hãy tưởng tượng ra những anh hùng trong
lĩnh vực đó. Khi ấy, chúng ta sẽ được truyền cảm hứng và cảm thấy công việc
trở nên dễ dàng hơn.
- Bước
10: Hãy dạy cho người khác và chúng ta cũng sẽ được học; hãy cho
và chúng ta sẽ được nhận lại.
Hãy bắt tay vào hành động, hãy khiến tiền bạc làm việc cho mình, rồi cuộc sống của chúng ta sẽ thành công và hạnh phúc hơn.
